Czym jest artretyzm i jego główne objawy
Artretyzm to ogólne pojęcie obejmujące grupę schorzeń dotykających stawy, tkanki łączne i struktury околostawowe. Choroby te charakteryzują się procesami zapalnymi lub zwyrodnieniowymi, które prowadzą do uszkodzenia chrząstki stawowej, błony maziowej oraz innych elementów stawu.
Najczęstsze objawy artretyzmów obejmują:
Przewlekły ból stawów nasilający się podczas ruchu lub w spoczynku
Sztywność poranna trwająca ponad 30 minut
Obrzęk i zaczerwienienie stawów
Ograniczenie zakresu ruchów
Uczucie ciepła w okolicy dotkniętych stawów
Schorzenia te znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie, utrudniając wykonywanie podstawowych czynności. Rozróżnienie między stanami zapalnymi a zwyrodnieniowymi jest kluczowe dla właściwego leczenia - zapalenia charakteryzują się obecnością markerów stanu zapalnego, podczas gdy zmiany zwyrodnieniowe wynikają z naturalnego procesu starzenia.
Rodzaje artretyzmów występujące w Polsce
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
Przewlekła choroba autoimmunologiczna dotykająca około 0,5-1% populacji w Polsce. Charakteryzuje się symetrycznym zapaleniem stawów, głównie dłoni i stóp, z tendencją do destrukcji stawowej.
Choroba zwyrodnieniowa stawów
Najczęstsza forma artretyzmu w Polsce, dotykająca szczególnie osoby po 50. roku życia. Proces zwyrodnieniowy najczęściej obejmuje stawy kolanowe, biodrowe oraz kręgosłup.
Zapalenie stawów kręgosłupa
Grupa chorób obejmująca zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, charakteryzująca się bólem i sztywnością kręgosłupa, szczególnie odcinka lędźwiowo-krzyżowego.
Dna moczanowa
Schorzenie metaboliczne związane z odkładaniem się kryształów kwasu moczowego w stawach, powodujące ostre napady bólu, najczęściej w stawie śródstopno-paliczkowym palucha.
Inne formy
Łuszczyca stawowa oraz młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów stanowią mniej częste, ale istotne klinicznie formy artretyzmów wymagające specjalistycznego leczenia.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) dostępne w Polsce
Niesteroidowe leki przeciwzapalne stanowią podstawę farmakoterapii w leczeniu artretyzmu, skutecznie łagodząc ból i stan zapalny stawów. W polskich aptekach dostępne są liczne preparaty zawierające sprawdzone substancje czynne.
Najczęściej stosowane NLPZ
Ibuprofen - dostępny jako Ibuprom, Nurofen, Ibalgin
Diklofenak - w preparatach Voltaren, Olfen, Diclac
Naproxen - w postaci Nalgesin, Naproxen Hasco
Ketoprofen - jako Ketonal, Orudis
Meloksykam - w preparatach Movalis, Meloxicam Teva
Wskazania i przeciwwskazania
NLPZ są wskazane w leczeniu bólu i stanu zapalnego w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa oraz choroby zwyrodnieniowej stawów. Przeciwwskazania obejmują owrzodzenia żołądka i dwunastnicy, ciężką niewydolność serca, nerek lub wątroby oraz uczulenie na substancję czynną.
Działania niepożądane i środki ostrożności
Najczęstsze działania niepożądane to dolegliwości żołądkowo-jelitowe, zawroty głowy i wysypka skórna. Należy zachować ostrożność u osób starszych oraz przyjmujących antykoagulanty.
Leki modyfikujące przebieg choroby i leki biologiczne
W leczeniu artretyzmu kluczową rolę odgrywają leki modyfikujące przebieg choroby (DMARDs), które hamują postęp niszczenia stawów i zachowują ich funkcję. Te zaawansowane terapie wymagają regularnego monitorowania przez specjalistę reumatologa.
Konwencjonalne leki modyfikujące przebieg choroby
Metotreksat - złoty standard terapii w preparatach Ebetrex, Methotrexate Teva
Sulfasalazyna - dostępna jako Salazopyrin
Hydroksychlorochina - w preparacie Plaquenil
Leki biologiczne
Nowoczesne terapie biologiczne obejmują adalimumab, etanercept i infliksymab. Te leki celowane działają poprzez blokowanie specyficznych cytokin prozapalnych, szczególnie czynnika martwicy nowotworów (TNF-α).
Monitorowanie terapii
Stosowanie DMARDs wymaga regularnych badań kontrolnych, w tym morfologii krwi, prób wątrobowych i nerkowych. Częstotliwość kontroli ustala lekarz prowadzący w zależności od stosowanego preparatu i stanu pacjenta.
Preparaty wspomagające i suplementy diety
Terapia wspomagająca artretyzmu obejmuje szeroki wachlarz suplementów diety, które mogą znacząco poprawić komfort życia pacjentów. Glukozamina i chondroityna, dostępne w preparatach takich jak Dona, Structum czy Teraflex, wspomagają odbudowę chrząstki stawowej i spowalniają procesy degeneracyjne.
Iniekcje kwasu hialuronowego bezpośrednio do stawu poprawiają jego nawilżenie i elastyczność, podczas gdy kolagen typu II wspiera regenerację tkanek łącznych. Omega-3 i oleje rybne wykazują silne działanie przeciwzapalne, redukując obrzęki i ból.
Kurkuma z curcuminą - naturalne działanie przeciwzapalne
Boswellia - zmniejsza sztywność stawów
Witamina D3 z wapniem - wzmacnia kości i wspiera funkcje stawów
Suplementy pełnią istotną rolę w terapii wspomagającej, szczególnie w połączeniu z konwencjonalnym leczeniem farmakologicznym.
Zalecenia dotyczące stosowania leków i profilaktyka
Bezpieczne leczenie artretyzmu wymaga ścisłej współpracy z lekarzem prowadzącym. Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii konieczna jest szczegółowa konsultacja medyczna oraz regularne badania kontrolne monitorujące skuteczność i bezpieczeństwo stosowanych preparatów.
Kluczowe zasady terapii
Szczególną uwagę należy zwrócić na możliwe interakcje między lekami, zwłaszcza przy stosowaniu NLPZ z innymi preparatami. Rehabilitacja i fizjoterapia stanowią nieodłączny element kompleksowego leczenia, wspierając farmakoterapię.
Dieta przeciwzapalna bogata w ryby, warzywa i owoce
Regularna, dostosowana do możliwości aktywność fizyczna
Kontrola masy ciała
Unikanie przeciążeń stawów
Do specjalisty reumatologa należy zgłosić się przy nasileniu objawów, braku poprawy po 6-8 tygodniach leczenia lub wystąpieniu niepokojących skutków ubocznych.
